Yaratık (Özgün adı: Alien), yönetmenliğini Ridley Scott'ın yaptığı 1979 yapımı bilim kurgu filmi.
Dünya dışı bir gezegene ait olan bir varlıktır. Dünya'ya gelişleri Predator'ler aracılığı ile olmuştur. Vahşi, saldırgan ve virüs gibi üreme özelliklerine sahip bir türdür. Diğer pek çok bilim kurgunun aksine zeki bir medeniyete sahip değildir. Tasarımı kasten insanın cinsel ikiliğini bulanık gösterip hem kadın hem de erkeklerin cinsel korkularına çağrışımlar yapar.
Yaratığın tasarımı İsviçreli sürrealist sanatçı H.R. Giger tarafından yapılmıştır. Serinin her filminde onun yaşam ve üreme döngüsü gösterilir.
Bilim kurgu sinemasının klasiklerinden sayılan 1979'da çekilen ilk Yaratık filmi için taslaklar Dan O'Bannon ve Ronald Shusett tarafından hazırlanmış. Dan O'Bannon, bir maden gemisinin yabancı bir gezegenden gelen gizemli mesajı araştırmak için gönderilmesini gösteren bir açılış hazırladı. Fakat bir uzaylı yaratık tehdidini gemiye almak için bir yol düşünemiyordu. Shusett, bir rüyadan uyandıktan sonra "bir fikrim var" dedi. "Canavar vidaları". Bedene tohumlama ve göğüste patlama. İkisi de daha önce biç denenmemiş bu fikrin filmin çekirdeği olmasına karar verdiler. Bu, yaratığın bir çeşit belgeseli, tecavüzcü bir yabancı hakkında korkutucu bir film olacaktı.
Yaratıklar, 30 cm boyunda doğar ve erişik bir yaratık yaklaşık 2 metre ve hatta bazen daha uzun boyutlara ulaşabilir. Kraliçe Yaratık ise çok daha büyük boyuta ve bir üreme sistemine sahiptir. Yaratıklar siyah ağırlıklı bir renkte olup, karanlıkta fark edilmeleri zordur. Çok güçlü bir beden yapısına sahiptirler. Kaburga kemikleri rahatlıkla seçilebilir, iki kol ve iki bacağa sahiptirler (Kraliçe'de bu sayı artmaktadır). Ayrıca bir kuyruk mevcuttur. kafa kısmında saç gibi görünen kalın hatlar bulunmaktadır. Ağız kısmı ise iç ağız ve dış ağız olmak üzere iki kısımdan oluşup, iç ağız dışarıya doğru uzanabilir. her iki ağızda da keskin dişler mevcuttur. Yaratıkların ağzı çok büyük miktarda salya salgılayabilir.
Yaratığın fiziksel yapısında üremeden sonra en sıra dışı nitelik kanıdır. Yaratıkların kanı çok güçlü bir asitten ibarettir. Yaratık için normal olan ve ona hiçbir zararı dokunmayan bu asit, yaratık yaralandığında ortaya çıkar ve eritemeyeceği hiçbir şey yoktur. Bir uzay gemisini birkaç kat delip uzay gemisinin oksijen kaçırmasına neden olabilir. Demiri, çeliği ve diğer en sert maddeleri kolaylıkla eritmektedir. Bu da insanların bir yaratığa saldırırken birkaç kere düşünmesine neden olur. Dolayısıyla damarlarındaki asit, eşsiz bir savunma mekanizmasıdır.
Yaratıkların beslenmesine dair bir bilgi bulunmamaktadır. Yaratığı konu edinen hiçbir film bu noktaya değinmemiştir. Yaratıklar yakaladıkları insanları yememekte, onları üreme için kaçırmaktadır. Hiç beslenmeden nasıl yumurta ve larva ürettiği, doğumdan sonra kısa sürede hiç beslenmeden nasıl büyüdüğü bilinmemektedir.
Üreme ve kan dışında bir başka dikkate değer nokta ise onun her ortama kolay uyum sağlayabilmesidir. Bir yaratık her atmosfere ve yere kolaylıkla uyum sağlayabilir. Bu da yaratığın üreme süreciyle ilgilidir. Yaratıklar, üremenin göğüs parçalayan aşamasında içinde konakladıkları canlının DNA'sından faydalanmaktadırlar. Bu da içinde bulundukları canlının yaşayabildiği ortamlarda yaşayabilmesini getirmekle kalmaz, o canlının özelliklerini da almasını sağlar.
Yaratığın bütün davranışları üreme amacına odaklanmıştır. Yaratığın saldırğanlığının arkasında yatan sebep saldırdığı canlıyı kaçırmak ve yumurtaların olduğu alana götürmektir. Kurbanını kaçırmaya gücünün yetmediği durumlarda öldürdüğü de görülmüştür. Saldırgan davranışlarının arkasındaki üreme gayesi onu doğal bir yırtıcı yapar ve fizyolojisinde bulunan bu nedenden ötürü uysallaştırılamaz veya onunla barışılamaz, işbirliği yapılamaz. Yaratık zeki bir canlıdan çok bir hayvan olarak görünür. Alet yapma, konuşma gibi insana özgü niteliklere sahip değildir. Yine de oldukça gelişkin bir zekası olduğu söylenebilir. Yaratığın avlanma biçimine buna rastlamak mümkündür. Yaratık, genellikle avına hiç beklemediği bir anda veya hiç beklemediği bir yönden saldırır. Kendisini gizleme konusunda oldukça ustadır. Yaratığın insanlara karşı oldukça ustaca taktikler kullandığı söylenebilir. Örneğin bir uzay gemisinde hapis durumundaki yaratıklar çıkmak için yeri asitle delme yöntemine gitmiş ve bunun için aralarından birini öldürmüşlerdir. Benzer bir durum, zincirlenmiş kraliçeyi kurtarmak için aralarından bir kaçını feda ederek onların kanıyla zincirleri erittikleri sahnede de görülmektedir. Bu iki örnek, yaratığın kendi kanının niteliğinden haberdar olduğunu ve onu nasıl kullanacağını bilecek kadar zeki olduğunu gösterir.
Alien'in en dikkat çekici yanı üreme sistemidir. Sıra dışı ve karmaşık üreme sistemi, onun her ortama uyum sağlayabilmesinde açıklayıcı olduğu gibi neden diğer canlılara saldırdığını da açıklar. Üreme sistemi çeşitli evrelerden oluşur. Bu evreler, kraliçe, yumurta, yüze sarılan (facehugger), göğüs patlatan (chestburster) ve büyümedir.
Yaratıklar bir kraliçe ile çok sayıda asker veya işçi olarak adlandırılabilecek yaratıktan oluşur. Bütün yaratıklar tek bir kraliçenin çocuğudur. Diğerlerinden oldukça büyük boyutlarda olan Kraliçe Yaratık, işlev olarak yaratık soyunun devamını sağlar. Kraliçe ilk olarak yumurtlar. Kraliçenin çok sayıda ürettiği yumurta kendi içinde facehuggerları (yüze sarılan) bulundurmaktadır. Kraliçe, böylece üreme sürecinin ilk adımını başlatmış olup rolünü tamamlar. Fakat Kraliçe, bu rolüyle oldukça önemlidir. o olmazsa, üreme de olmaz ve yaratık neslinin sonu gelir. Bu nedenle Kraliçe, diğer yaratıklar açısından oldukça önemli olup korunmakta ve ona tam itaat edilmektedir.
Üremenin ikinci aşamasında yumurtalar bulunmaktadır. Bu oldukça büyük boyuttaki yumurtaların her birinde bir yüze sarılan (facehugger) bulunmaktadır. Aslında bu yumurtaların, yumurtadan çok birer larva olduğunu söylemek de mümkün olduğu gibi bilinen türden larvalar değillerdir. Çevreye duyarlı olan yumurtalar o sırada orada bulunan bir insan ya da başka bir canlının varlığını hissedebirler. Hatta bu canlının bir yaratık olup olmadığını anlaması ve eğer yaratıksa sessiz kalması gerektiğini anlaması da mümkündür. Ve o sırada orada bir başka canlı bulunuyorsa yumurtanın görevi burada başlamaktadır. Yumurta o sırada orada bulunan bir canlının (örneğin bir insan) varlığını hissettiği anda başı açılır ve içindeki yüze sarılan, o insanın yüzüne doğru atlar.
Yüze sarılanlar (facehugger) büyük boyutlarda bir eli andırmaktadır. Bir ana kısım ve parmaklara benzeyen uzantılarıyla ilk bakışta bir insan elini andırsa da altında bir tüp bulunmaktadır. Ayrıca bir başka uzantısı da yüzüne yapışan insanın boğazına sarılmaktadır. Yüze sarılan, bir insanın yüzüne yapıştıktan sonra sonra o insanı bayıltır. Çok sıkı sarıldığı için insanın yüzünden o insana zarar verilmeden çıkarılması imkansızdır. Yüze sarılan, bu aşamada görevini yerine getirir ve baygın haldeki insanın ağzından bir içeri tüp bırakır. Böylece göğüs patlatan (bebek yaratık) kurbanın (örneğin bir insanın) bedenine yerleştirilmiş olur. Yüze sarılan ise böylece işlevini tamamlamış olup o insanın yüzünden ayrılır ve ölür.
Yaratığın üreme sürecindeki en önemli evredir. Bu evrede göğüs patlatan olarak tanımlayabileceğimiz bebek yaratık insanın göğsünde onun bedeni ve DNA'sından faydalanarak gelişmektedir. Bu, bir çeşit gebelik olarak da tanımlanabilir. Gebelik süresince insanın hayatta olması gerekir. Yaratığa gebe insan doğum gerçekleşmeden ölürse içindeki yaratık da ölür. Bu nedenle yaratık, içinde göğüs patlatan bulunan insanlara saldırmadığı gibi bulunmayan insanları da üreme için kaçırır, öldürmez. Birkaç saatlik gebelik sürecinin ardından bebek yaratık doğuma hazırdır. Ve içindeki bulunduğu insanın göğsünü patlatarak (yeni insanı öldürerek) dışarı çıkar ve böylece üreme tamamlanmış olur.
Üreme sonrası aşama, hemen her canlıda olduğu gibi büyümedir. Yaklaşık 30 cm olarak doğan bir yaratık, kısa sürede erişken boyutlara ulaşır. Bunun için yapması gerekn özel bir şey yoktur. Hatta beslenmeye de ihtiyaç duymaz. Kısa sürede bir yaratık kendiliğinden ve iki metre boyuna çıkabilir.
Alien'in en dikkat çekici yanı üreme sistemidir. Sıra dışı ve karmaşık üreme sistemi, onun her ortama uyum sağlayabilmesinde açıklayıcı olduğu gibi neden diğer canlılara saldırdığını da açıklar. Üreme sistemi çeşitli evrelerden oluşur. Bu evreler, kraliçe, yumurta, yüze sarılan (facehugger), göğüs patlatan (chestburster) ve büyümedir.
Yaratıklar bir kraliçe ile çok sayıda asker veya işçi olarak adlandırılabilecek yaratıktan oluşur. Bütün yaratıklar tek bir kraliçenin çocuğudur. Diğerlerinden oldukça büyük boyutlarda olan Kraliçe Yaratık, işlev olarak yaratık soyunun devamını sağlar. Kraliçe ilk olarak yumurtlar. Kraliçenin çok sayıda ürettiği yumurta kendi içinde facehuggerları (yüze sarılan) bulundurmaktadır. Kraliçe, böylece üreme sürecinin ilk adımını başlatmış olup rolünü tamamlar. Fakat Kraliçe, bu rolüyle oldukça önemlidir. o olmazsa, üreme de olmaz ve yaratık neslinin sonu gelir. Bu nedenle Kraliçe, diğer yaratıklar açısından oldukça önemli olup korunmakta ve ona tam itaat edilmektedir.
Üremenin ikinci aşamasında yumurtalar bulunmaktadır. Bu oldukça büyük boyuttaki yumurtaların her birinde bir yüze sarılan (facehugger) bulunmaktadır. Aslında bu yumurtaların, yumurtadan çok birer larva olduğunu söylemek de mümkün olduğu gibi bilinen türden larvalar değillerdir. Çevreye duyarlı olan yumurtalar o sırada orada bulunan bir insan ya da başka bir canlının varlığını hissedebirler. Hatta bu canlının bir yaratık olup olmadığını anlaması ve eğer yaratıksa sessiz kalması gerektiğini anlaması da mümkündür. Ve o sırada orada bir başka canlı bulunuyorsa yumurtanın görevi burada başlamaktadır. Yumurta o sırada orada bulunan bir canlının (örneğin bir insan) varlığını hissettiği anda başı açılır ve içindeki yüze sarılan, o insanın yüzüne doğru atlar.
Yüze sarılanlar (facehugger) büyük boyutlarda bir eli andırmaktadır. Bir ana kısım ve parmaklara benzeyen uzantılarıyla ilk bakışta bir insan elini andırsa da altında bir tüp bulunmaktadır. Ayrıca bir başka uzantısı da yüzüne yapışan insanın boğazına sarılmaktadır. Yüze sarılan, bir insanın yüzüne yapıştıktan sonra sonra o insanı bayıltır. Çok sıkı sarıldığı için insanın yüzünden o insana zarar verilmeden çıkarılması imkansızdır. Yüze sarılan, bu aşamada görevini yerine getirir ve baygın haldeki insanın ağzından bir içeri tüp bırakır. Böylece göğüs patlatan (bebek yaratık) kurbanın (örneğin bir insanın) bedenine yerleştirilmiş olur. Yüze sarılan ise böylece işlevini tamamlamış olup o insanın yüzünden ayrılır ve ölür.
Yaratığın üreme sürecindeki en önemli evredir. Bu evrede göğüs patlatan olarak tanımlayabileceğimiz bebek yaratık insanın göğsünde onun bedeni ve DNA'sından faydalanarak gelişmektedir. Bu, bir çeşit gebelik olarak da tanımlanabilir. Gebelik süresince insanın hayatta olması gerekir. Yaratığa gebe insan doğum gerçekleşmeden ölürse içindeki yaratık da ölür. Bu nedenle yaratık, içinde göğüs patlatan bulunan insanlara saldırmadığı gibi bulunmayan insanları da üreme için kaçırır, öldürmez. Birkaç saatlik gebelik sürecinin ardından bebek yaratık doğuma hazırdır. Ve içindeki bulunduğu insanın göğsünü patlatarak (yeni insanı öldürerek) dışarı çıkar ve böylece üreme tamamlanmış olur.
Üreme sonrası aşama, hemen her canlıda olduğu gibi büyümedir. Yaklaşık 30 cm olarak doğan bir yaratık, kısa sürede erişken boyutlara ulaşır. Bunun için yapması gerekn özel bir şey yoktur. Hatta beslenmeye de ihtiyaç duymaz. Kısa sürede bir yaratık kendiliğinden ve iki metre boyuna çıkabilir.
Yukarıda belirtildiği gibi yaratıkların gebelik evresinin son aşaması (göğüs patlatan) başka canlıların bedeninde geçmektedir. Bu evrede yaratık, içinde bulunduğu canlının DNA'sından faydalanmakta ve onun çeşitli özelliklerini kazanmaktadır. Dolayısıyla yaratığın farklı canlıları üremek için kullanması ortaya değişik biçimlerde yaratık formları da çıkarmıştır.
1
YARATIK "Alien" (1979 - ABD - İng.) - IMDb: 8,5 (1 Oscar + 14 ödül)
Yönetmen: Ridley Scott
Oyuncular: Tom Skerritt (Dallas), Sigourney Weaver (Ripley), Veronica Cartwright (Lambert), Jon Hurt (Kane), Harry Dean Stanton (Brett),
Yaphet Kotto (Parker), Ian Holm (Ash), ...
Yaphet Kotto (Parker), Ian Holm (Ash), ...
Özet: Görevini tamamlayarak Dünya'ya dönmeye hazırlanan kargo gemisi Nostromo'nun beş erkek, iki kadın ve bir kediden oluşan mürettebatı özel kabinlerinde uykudadır. Geminin ana bilgisayarı "Anne" (Mother) yakındaki bir gezegende yaşam türü tespit etmiştir. Yasalar, akıllı olabilecek her canlının araştırılmasını emretmektedir. 7 kişiden oluşan mürettebat (Dallas, Ripley, Lambert, Kane, Brett, Parker ve Ash) "Anne" tarafından uyandırılır ve araştırma emri alır. Gezegene 3 kişilik bir takım iner. Ekip, gezegene gittiğinde terk edilmiş bir uzay gemisiyle karşılaşır. Buldukları yumurta benzeri organizmaları incelerken, bir tanesi kırılır ve yengeç benzeri bir yaratık Kane'in yüzüne yapışır. Ekip gemiye döndüğünde Ripley, Kane'i içeri almakta tereddüt eder. Karantina kuralları çok açıktır. Fakat mürettebat, arkadaşlarını kurtarmak için bu sorumluluğu alır ve korkunç olay zinciri tetiklenmiş olur.
"Yaratık" filmi, 2002 yılında Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kütüphanesi tarafından "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek ABD Ulusal Film Arşivi'nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.
2
YARATIĞIN DÖNÜŞÜ "Aliens" (1986 - ABD - İng.) - IMDb: 8,4 (2 Oscar + 16 ödül)
YARATIĞIN DÖNÜŞÜ "Aliens" (1986 - ABD - İng.) - IMDb: 8,4 (2 Oscar + 16 ödül)
Yönetmen: James Cameron
Oyuncular: Sigourney Weaver, Carrie Henn, Lance Henriksen, Michael Biehn, Bill Paxton, ...
Özet: Film, zaman olarak ilk filmden 57 yıl sonrasını anlatmaktadır. Nostromo'dan tek sağ kurtulan Ripley'ın kaçış modülü uzay boşluğunda 57 yıl boyunca sürüklenmiştir. Kendisini kurtaranlar hikayesine inanmayınca şaşkına döner. Daha sonra bir koloninin yerleştiği yabancı gezegenle tüm iletişim birden kesilir. Ve şirket, Ripley'den LV - 426'ya gönderilen yüksek teknoloji ürünü teçhizatlarla donatılmış komandolara eşlik etmesini ister; ancak Ripley bu teklifi kabul etmez.
Birçok film eleştirmeni tarafından bilim-kurgu, aksiyon tipi filmler için bir mihenk taşı niteliğinde olduğu belirtilir.
Birçok film eleştirmeni tarafından bilim-kurgu, aksiyon tipi filmler için bir mihenk taşı niteliğinde olduğu belirtilir.
3
YARATIK 3 "Alien³ " (1992 - ABD) - IMDb: 6,4 (4 ödül)
Yönetmen: David Fincher
Oyuncular: Sigourney Weaver, Charles S. Dulton, Charles Dance, Lance Henriksen, Pete Postlethwaite, ...
Özet: Serinin ikinci filmi olan "Aliens"da Ripley, Bishop ve Newt uzay marinlerinin de yardımıyla uzaylı yaratıklardan kurtulmayı başarmış ve kendilerini dondurarak bir uzay gemisi ile yola çıkmışlardı. Bu filmde, gemileri Fiorina 161 isimli hapishane gezegenine varır. Çarpışmadan Newt ve Bishop sağ çıkamazlar oysa Ripley'in yanısıra, en büyük kabusu tüm yolculuk boyunca onlara gizlice eşlik etmiştir. Hapishane gezegeninde hiç bir tip silaha izin verilmez. Sakinleri ise eski katil ve tecavüzcülerin oluşturduğu dini bir kültün hakimiyetindeki bir mahkum kolonisinde yıllardır yaşam savaşı verdikleri için aralarına yeni katılan korkunç düşmanla savaşacak cesarete sahiptirler. Serinin, David Fincher tarafından yönetilen ve en çok eleştirilen bu üçüncüsünde, eski bir düşman ve alışık olmadığımız türden klostrofobik bir atmosfer bizleri bekliyor. Bir de hiç kuşkusuz, kalp atışlarımızı hızlandıracak bir gerilim.
4
YARATIK: DİRİLİŞ "Alien: Resrrection " (1997 - ABD) - IMDb: 6,3 (5 ödül)
Yönetmen: Jean-Pierre Jeunet
Oyuncular: Sigourney Weaver, Winona Ryder, Dominique Pinon, Ron perlman, Gary Dourdan, ...
Özet: Ölümünün üzerinden 200 yıl geçen Lt. Ripley, bir grup bilimadamı tarafından klonlanarak tekrar yaratıklarla savaşması için meydana getirilmek istenir. Fakat Lt. Ripley yeni yaratıklarla gelir. Bir grup kaçakla birlikte çalışması gereken Ripley, dünyayı ele geçirmeye çalışan yaratıklara karşı koyacaktır.
