Gaius Cornelius Tacitus (genel bilinen adıyla Cornelius) MS. 56 - 117 yılları arasında Roma'da yaşamış hatip, avukat, senatör ve tarihçidir.
Roma senatosundaki görevleri, Roma tarihi ve imparatorluğun kuzeyindeki Germanialılar üzerine yazdığı eserleriyle tanınır.
Tacitus, diğer birçok Altın ve Gümüş çağı yazarları gibi soylu bir ailenin çocuğu olarak Kuzey İtalya'da doğmuş. Eserleri onun zamanı hakkında birçok bilgi verirken, kendi yaşamı hakkında pek az bilgi verir. Günümüze kalan bilgilere göre Tacitus, yakın arkadaşı Plinius gibi hukuk ve siyasi hayatına hazırlanmak için retorik okumuştur. Hatta bu eğitimi ilerde kendi adı Tacitus (sessiz) ile tezat oluşturacak derecede iyi bir hatip olmasına ve konuşmalarıyla halkın beğenisini kazanmasına yol açmıştır. Çalışma hayatına Historiae eserinde belirttiği gibi Roma İmpatatoru Vespasian'ın yardımlarıyla başlar. Kariyerindeki önemli olaylardan biri de ünlü komutan Agricola'nın kızı Lulia ile MS. 77 yılında evlenmesidir. Siyasi yaşamına ise MS. 81 - 82 yıllarında Roma İmparatoru Titus zamanında quaestor (yargıç) olarak başlar. Kariyerinde hızla yükselerek MS. 88 yılında praetorluğa (baş yargıç) atanır. Çeşitli eyaletlerde MS. 89'dan 93'e kadar lejyon kumandanlığında çalışır. Nerva'nın imparatorluğu zamanında MS. 97 yılında Tacitus, Consul Suffectus (vekil konsül) olur. Böylece ailesinde Roma Senatosu'na adımını atan ilk kişi Tacitus olur. Bu Consul’lüğü sırasında ünlü Roma askeri Lucius Virginius Rufus'un cenazesinde yaptığı konuşma ile ününün doruğuna çıkar. Bir yıl sonra Agricola ve Germania adlı eserlerini yazarak ve yayınlatarak, ölümüne kadar devam edeceği edebî kariyerine başlar. Daha sonra Traianus'un imparatorluğuna kadar devlet işlerinden elini çeker. Siyasetten ve hukuktan ayrı kaldığı zamanlarda iki büyük eseri Historiae ve Annales'i yazar. Ölüm tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte, Hadrianus'un imparatorluğuna dek yaşadığı tahmin edilmektedir.
Eserleri
DE VITA ET MORIBUS IULII AGRICOLAE (Lulius Agricola’nın Yaşamı ve Ölümü):
Bu eserde Tacitus saygın bir Romalı komutan ve kendi kayın pederi olan Lulius Agricola'nın yaşamını ele alır. Bununla birlikte Britanya Adası'nın coğrafi ve etnografik özelliklerine de değinir. Tacitus, Agricola'nın sadakatini, dürüstlüğünü ve despot İmparator Domitianus karşısında gösterdiği azim ve kararlılığı övgü dolu bir dille gözler önüne serer ve ancak Domitianus'un M.S. 96 yılında suikaste kurban gitmesinin ardından gelen rejim değişikliğinden sonra bu eseri yayınlatabilir.
DE ORIGINE ET SITU GERMANORUM (Germania Halkı'nın Kökeni ve Yerleşim Yeri):
Roma imparatorluğunun sınırlarının dışında yaşayan Germanialı kavimleri konu alan etnografik bir incelemedir. İlk eseri Agricola ile benzer özellikler taşıyan bu eserinde Tacitus, Germania'nın topraklarını ve Germanialıların kanunlarını, gelenek-göreneklerini inceler daha sonra Roma İmparatorluğu'na yakın olanlardan Baltık Denizi sahillerinde yeleşik olanlarına kadar tek tek kavimleri ele alır.
DIALOGUS DE ORATORIBUS (Hatipler Üzerine Söyleşi):
Dialogus de oratoribus adlı eserinin ne zaman yazıldığı kesin olmamakla birlikte Tacitus’un bu eseri Agricola ve Germania eserlerinden sonra kaleme aldığı tahmin edilmektedir. Pek çok yönden diğer eserlerinden farklı olduğu için özgünlüğü tartışmalıdır. Tacitus’un diğer eserlerinden farklı olmasının sebebi belki de hitabet sanatıyla ilgili olmasındandır. Fabius Iustus’a ithaf edilmiş olması bize yayınlandığı tarih hakkında bir fikir verse de yazıldığı tarihi öğrenmemize yardımcı olmaz.
HISTORIAE (Hikayeler):
Dört İmparator Yılıyla başlayan ve Flavianus hanedanının despotluğu ile biten zaman dilimini ele alır. Sadece ilk dört kitap ve beşinci kitabın yirmi altı bölümü günümüze ulaşmıştır. Bu kitaplar MS. 69 yılını ve 70 yılının başlarını anlatır. Beşinci kitapta Titus'un Büyük Yahudi İsyanı'nı bastırması, Yahudiler hakkında kısa bir araştırma ve eğitimli Romalı'ların bu insanları nasıl gördüğü hakkında bilgiler vardır. Eserin Domitianus'un MS. 96'daki ölümünü de içine alacak şekilde geniş kapsamlı bir eser olduğu tahmin edilmektedir.
ANNALES (Yıllıklar):
İmparator Augustus’un ölümünden (MS. 14) Nero'nun ölümüne (MS. 68) kadar olan elli dört yıllık zaman dilimini kapsayan bir eserdir. Beşinci, yedinci, sekizinci, dokuzuncu, onuncu kitabın büyük bölümü, on birinci kitabın başı ve on altıncı kitabın sonu ne yazık ki kaybolmuştur. Kaybolan bölümler İmparator Caligula’nın hüküm sürdüğü zamanı, İmparator Claudius’un hüküm sürdüğü ilk beş yılı ve İmparator Nero’nun hükümdarlığının son iki yılını kapsamaktadır.
kopyala-yapıştır kaynak: tr.wikipedia.org
