Modern Tarih Üçlemesi, üçlemeleriyle tanınan sinemacı Angelopoulos'un uluslararası alanda tanınmasını, hatta Auteur sinemacılar arasında yer almasını sağlayan ilk üçlemesidir. Yunanistan’ın 1936-1977 yılları arasıdanki sosyal-siyasal değişimlere, çalkantılara Marx, Freud ve Brecht'in etkisinde politik bir kendince bakıştır.
'36 GÜNLERİ - "Meres tou '36"
(1972 - Yunanistan) - IMDb: 7,0 (3 ödül)
Yönetmen: Theodoros Angelopoulos
Açıklama: Angelopoulos'un çalkantılı Yunan yakın tarihiyle yüzleştiği ve bu tarihin kolektif bilinçaltında bıraktığı izleri araştırdığı "Modern Tarih Üçlemesi"nin ilk filmi. Yunanistan'ın son kırk yılını anlatan film, '36 darbesine ve albaylar cuntasına da göndermelerde bulunur. Yunan diktatörü Metaxas’ın iktidarının yaklaştığı dönemlerin de dahil olduğu uzunca bir süreci anlatıyor. Gerçek olaylara dayanan film grev sahnesi ile açılıyor. Sendika yöneticisine düzenlenen suikast, işçilerin çil yavrusu gibi dağılması dönemin siyasal atmosferini, faşizmin ayak seslerinin gümbürtüye dönüştüğü dönemlerde oldukça manidar bir sahne... İktidarın kirli işlerini yapan bir piyon, verilen sözlerin tutulmamasını protesto etmek amacıyla, kendisini ziyarete gelen sağcı milletvekilini rehin alır. Muktedirlerin milletvekilini kurtarma çabası anlatılmaya başlanır tarih sıçramalarıyla. İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Yunan Halk Kurtuluş Ordusu’nun (Elas) halk iktidarı mücadelesinin kanlı bir şekilde bastırılmasında İngilizlerin önemli rolü vardır. Sinematografik açıdan zirve noktası ise mahkumların isyan ettiği sahneler ve isyanın kısa sürede korku salarak bastırılması... Üçlemenin diğerlerine göre en kısa ve biraz da eksik bir film olmuş.
KUMPANYA - "O thiasos"
(1975 - Yunanistan) - IMDb: 8,0 (11 ödül)
Yönetmen: Theodoros Angelopoulos
Açıklama: Kumpanya, epik bir dönem filmidir. Özgün adı O Thiasos (O Θίασος) olan film uluslararası festivallerde ve İngilizce konuşulan ülkelerde The Travelling Players (Gezici Oyuncular) adıyla gösterime sunulmuş. Yunan yönetmen Theo Angelopoulos'un hem senaryosunu yazdığı hem de yönettiği bu 4 saate yakın uzunluktaki destansı film, yönetmenin seyircisini yakın Yunan tarihine bir yolculuğa çıkardığı ve 1970'lerde tamamladığı bir üçlemenin ikinci filmidir. "Kumpanya", epik sinemanın en önemli örneklerindendir. Gezici bir tiyatro kumpanyasının 1939 ve 1952 yılları arasında Yunanistan'da çıktıkları uzun turne sırasında uğradıkları her ada, köy ve kasabada "Kadın Çoban Golfo" adlı aynı kırsal oyunu sergilerlerken, gerçek hayatta kendi aralarında yaşadıkları birtakım olayların da klasik bir Yunan trajedisi olan Oresteia'yı andırması konu edilir. Bu bağlamda Yunanistan'ın çalkantılı yakın tarihine dramatik ve alegorik bir yolculuk yaparlar. Bu tarih Nazi işgalinin sürdüğü 2. Dünya Savaşı yıllarından başlayıp, Kralcılar ve Komünistler arasında geçen yıkıcı Yunan İç Savaşı'nı da içine alan süreyi kapsar. Brechtvari bir anlatım tarzıyla filmde zaman bir ileri bir geri sıçrar durur. Yunanistan'ın en eski tarihi (bir anlamda mitoloji) ile yakın tarihi (1939-1952) arasındaki zamanda gidip gelmeler tiyatro aracılığıyla yapılır.
AVCILAR - "Oi kynigoi"
(1977 - Yunanistan, Fransa) - IMDb: 7,4
Yönetmen: Theodoros Angelopoulos
Açıklama: Angelopoulos için mekan ve mevsimler filmin önemli unsurlarının başında gelir. Yönetmenin söyleşilerinde belirttiği gibi mevsim değişimleri sırasında yönetmen filmin çekimlerini bir süre ötelemeyi bile göze almıştır. Mekan seçimlerinde de titizdir. Plan sekansların da etkisiyle öykü ve oyuncular kadar dağ, taş, nehir, yollar da başroldedir. Avcılar’da da mekanın seçimi zorlamıştır yönetmeni. Uzun uğraşılardan sonra mekan olarak seçtiği otel filmin mesajının layıkıyla verilmesi açısından anahtar bir rol üstlenmiştir. Filmde sıklıkla görülen aynı mekanda zaman geçişleri mekanın bütünlüğüyle etkisini arttırmıştır. Film bir grup avcının av esnasında bir Elas direnişçisinin yarası hala sıcak cesediyle karşılaşmasının ardından gelişen olayları anlatıyor. Otelci, sanatçı, bürokrat, milletvekili, subay ve eski bir devrimciden mürekkeptir bu grup. Cesedi otele taşırlar ve 1945 ile 1977 yılları arasında yaşadığı çalkantılı anlatmaya başlar yine kendi üslubuyla. Kronolojik yap boz bu filmde de devam eder. Bulunan ceset yok edilen ‘düşmanın’ simgesidir. Yeniden karşılaşmak ürpertir yukarıda bahsi geçen çeşitli sınıflardan avcıları. Av ve avcı yine karşılaşmıştır. Elas özelinde Yunan halkının geleceğini karartan kişilerin korkularını izleriz. Bu korkuların, emperyal etkilerin göründüğü bölümlerin ardından filmin sonunda olayların akışını ters düz eden sahneyle noktalarız filmi. Angelopoulos sinemasında spoiler riski olmadığı için rahatlıkla bahsedebilirim. Avcılar bu kez devrimcinin cesedini taşımazlar, vahşi hayvanların toprağı kazımasını andıran bir şekilde karları eşerek gömerler cesedi. Burjuvazinin, işbirlikçilerin günahlarını örtme çabasıdır bu.
Üçleme, "triloji" veya "üçlü yapıt" ...
Birbirinin devamı niteliğinde olan, birbiri ile karakterler veya konu açısından bağlantılı olan üç eserden oluşur. Genellikle edebiyat, sinema, video oyunu ve tiyatro alanlarında kullanılır. Bu türdeki eserler bazen bir bütün, bazen de üç ayrı çalışma olarak kabul edilir.
Ben sinema tarihinde önemli yeri olan üçlemeleri öğütüyorum...