SERİ FİLMLER: 31. 13. Cuma "Friday the 13th"

13. Cuma, on iki slasher (işkenceci) film, bir televizyon şovu, romanlar, çizgi romanlar ve bağlantılı eşyalardan oluşan korku temalı ABD medya ürünleri serisidir. Seri esas olarak, çocukken kamp personelinin ihmali sonucu Camp Crystal Lake'de boğulan kurgu karakter Jason Voorhees'i merkez alır. Uzun yıllar sonra, lanetlendiği söylenen gölde seri katliamlar olur. Jason, filmlerin tamamında katil ya da cinayetlerin sebebi olarak yer alır. İlk filmi Victor Miller yazdı, filmin yapımcılığını ve yönetmenliğini ise Sean S. Cunningham üstlendi. İkisi de serinin devam filmlerinde yazan ve yöneten olarak yer almadı.

Jason Voorhees Victor Miller tarafından yaratılmış bu kurgusal karakter. Jason Voorhees 1.90 m boyundadır, 115 kilodadır. Jason konuşmayı sevmez, sevişenlere asla acımaz, silah olarak kılıç uzunluğundaki ustura keskinliğindeki bıçağını kullanır. Kurbanlarını, koşarak yakalamayı tercih etmez, daha çok hızlı veya yavaş yürümeyi tercih eder. Jason, ölümsüz bir ölü olduğu için ölmek bilmez. Mezara yattığında ise ölmez, yeniden dirilmek için gün sayıp dinlenir. Yüzü, bakılmayacak kadar kötü durumda olduğu için sürekli maske takar. Kadın, çocuk, yaşlı vs. ayırt etmeksizin öldürür. Öldürürken vakit kaybetmez. Tek değer verdiği şey annesidir. Jason'ın öldürme sebebi; annesinin ölü olması ve Kristal Göl'deki gençler tarafından öldürülmesidir.


İlk film, Yabancı (1978) filminin başarısının yarattığı fırsatı değerlendirmek amacıyla yapıldı. Bu filmin kendi başarısı da, Paramount Pictures'ın 13. Cuma serisinin tüm lisans haklarını satın almasına yol açtı. Filmlerin yapımcısı Frank Mancuso, Jr. ayrıca, Paramount'un 13. Cuma 6. Bölüm Jason Yaşıyor'u gösterime sunmasının ardından "Friday the 13th: The Series" adlı televizyon şovunu (dizi) geliştirdi. Televizyon şovu, karakterler ya da mekânlar açısından serinin diğer ürünleriyle bağlantılı değildir; ancak aynen film serisinin sembolize ettiği gibi, "kötü talih ve lanetler" fikrini temel alır. Serinin hakları Paramount'a ait olmasına karşın, dört film romana uyarlandı. Bunlardan Friday the 13th Part III, iki ayrı yazar tarafından uyarlandı. Haklar New Line Cinema'ya satıldıktan sonra Cunningham iki yeni filmin yapımcılığını üstlenmek ve Elm Sokağında Kabus film serisinden Freddy Krueger'ın yer aldığı bir film için geri döndü. New Line, Jason'ın yer aldığı 13 novella ve çeşitli çizgi roman serileri yayımladı. 

Filmler eleştirmenlerce pek beğenilmese de, yalnızca filmlerin başarısı değil, aynı zamanda geniş pazarlama alanı ve popüler kültürde seriye yapılan göndermeler nedeniyle 13. Cuma, ABD'de en başarılı medya serilerinden biri olarak kabul ediliyor. Serinin popülaritesi kendi 13. Cuma filmlerini, kopya Jason Voorhees kostümlerini yaratan ve vücutlarına 13. Cuma dövmeleri yaptıran bir hayran kitlesini beraberinde getirdi. Jason'ın hokey maskesi bile en tanınmış popüler kültür simgelerinden biri haline geldi.

13. CUMA  "Friday the 13th" (1980 - ABD) - IMDb: 6,5

Yönetmen: Sean S. Cunningham

Oyuncular: Betsy Palmer (Mrs. Voorhees), Ari Lehman (Jason), Adrienne King, Harry Crosby, Laurie Bartram, Mark Nelson, Jeannine Taylor, Robbi Morgan, Kevin Bacon, ...

Açıklama: Sean S. Cunningham tarafından çekilmiş bağımsız Amerikan filmi, 13. Cuma serisinin başlangıç filmidir. Crystal Lake kampı on yıllar önce esrarengiz cinayetler ve tersliklerin yaşandığı, terkedilmiş bir gençlik kampıdır. Bir girişimci kampı tekrar hizmete açmaya karar vererek genç ve hayat dolu gençlerden oluşan kadroyu işe alır. Bir yağmur fırtınası kampı dünyanın geri kalanından soyutladığında korkunç cinayetler başlar. Gençler sırayla, korkunç şekilde cinayete kurban gitmektedir.

13. CUMA: 2. BÖLÜM  "Friday the 13th Part II" (1981 - ABD) - IMDb: 6,0

Yönetmen: Steve Miner

Oyuncular: Amy Steel (Ginny Field), John Furey (Paul Holt), Adrienne King (Alice Hardy), Kirsten Baker (Terry), Stuart Charno (Ted), Steve Daskawisz (Jason Voorhees), ...

Açıklama: Crystal Gölü Kampı'nın kötü bir geçmişi vardı. Kana bulanmış bir geçmiş. 20 seneden beri kimse oradaki ölümcül sessizliği bozmamıştı. Bugüne kadar... Alice, oğlu Jason'ın intikamını almaya çalışan akıl hastası bayan Voorhees'i öldürdükten sonra rahat bir nefes alır. Ancak Jason Voorhes hiç bir zaman kristal gölünden sürülememiştir. Bütün zamanını yakındaki ormanda insanlardan uzakta geçirmiştir. Annesinin ölümünü gören Jason'ın içini intikam hırsı ile doldurur. Bu olaydan beş yıl sonra bir grup maceraperest terkedilmiş kamp yerine gelir.

13. CUMA: 3. BÖLÜM  "Friday the 13th Part III" (1982 - ABD) - IMDb: 5,6

Yönetmen: Steve Miner

Oyuncular: Dana Kimmell, Paul Kratka, Tracie Savage, Jeffrey Rogers, Catherine Parks,
Larry Zerner, David Katims, Rachel Howard, Richard Brooker (Jason Voorhees), Marilyn Poucher (Pamela Voorhees) ...

Açıklama: Gene aynı yer, gene uyarılara kulak asmayan gençler ve bitmek bilmeyen korkunç cinayetler... Tabii ki bu cinayetlerin arkasında Kristal Gölü Kampı'nın korkunç kabusu Jason vardır. Jason hastane morgunda tekrar dirilir. Jarvis ailesinden ve uyarılara kulak asmayan bir grup insandan intikam almaya devam eder.

13. CUMA: SON BÖLÜM  "Friday the 13th: The Final Chapter" (1984 - ABD) - IMDb: 5,9

Yönetmen: Joseph Zito

Oyuncular: Kimberly Beck, Corey Feldman, Erich Anderson, Crispin Glover (Tomy Javis), Peter Barton, Clyde Hayes, Barbara Howard, Lawrence Monoson, 

Joan Freeman, Ted White (Jason Voorhees), ...

Açıklama: Kristal Gölü Kampı'nın efsanevi kabusu Jason ölmüştü ve annesinin intikamını almak için götürüldüğü hastanenin morgunda yeniden dirilmişti... Aynı zamanda bir grup genç söylentilere kulak asmadan kampa gider ve cinayetler yeniden başlar ancak bölgede yaşayan Tomy Jarvis Jason'a rakip olabilecek kadar korku filmi hayranıdır.

13. CUMA: YENİ BİR BAŞLANGIÇ  "Friday the 13th: A New Beginning" (1985 - ABD) - IMDb: 4,6

Yönetmen: Danny Steinmann

Oyuncular: John Shepherd (Tommy Jarvis), Corey Feldman (12 yaşındaki Tommy Jarvis), ...

Açıklama: Film psikopat katil Jason'ın yerine geçen birinin işlediği cinayetleri konu edinmiş. 

13. CUMA 6: JASON YAŞIYOR  "Jason Lives: Friday the 13th Part VI" (1986 - ABD) - IMDb: 5,8

Yönetmen: Tom McLoughlin

Oyuncular: Thom Mathews (Tommy Jarvis), C.J. Graham (Jason Voorhees), ...

Açıklama: Tommy Jarvis imkansız olanı başarmıştı. Katliamları ile Kristal Göl sakinlerine vahşet saçan Jason Vorhees'i öldürmeyi başarmıştı, fakat yıllar sonra Tommy, Jason'ı rüyalarında görmeye başlar ve ölmediği kuşkusuna kapılır. Mezarını kazmak için bir arkadaşı ile mezarlığa giderler. Mezarı açtıklarında Jason'ın çürümüş cesedini bulurlar. Ancak cesede bir şimşek çarpar ve Jason dirilir. Jason Tommy'nin arkadaşını öldürürken Tommy kaçar. Serinin altıncı bölümünde de Jason'ın tarifsiz kanlı cinayetlerini izleriz...

13. CUMA 7: YENİ KAN  "Friday the 13th Part VII: The New Blood" (1988 - ABD) - IMDb: 5,2

Yönetmen: John Carl Buechler

Oyuncular: Kane Hodder (Jason Voorhees), Lar Park Lincoln (Tina Shepard), ...

Açıklama: Psikopat katil serinin 6. bölümünde Jason Voorhees Kristal Göl'ün altında zincirlerle tuzağa düşürülmüştür. Babasının ölümüne sebep olduğu düşüncesini aklından çıkaramayan Tina gittiği bir partide istemeden de olsa Jason Voorhees'i Kristal Göl'ün altından çıkarmıştır. Böylece yeni katliamların başlamasına sebep olur. Tina telekenizi yeteneğine sahiptir. Herşeyi zihin gücü ile hareket ettirebilmektedir. Tina'nın özel güçleri hayatta kalabilmesi için onun tek umudu olmuştur. Ama genç bir kızın bu acımasız manyağa karşı nasıl bir şansı olabilir... 

13. CUMA 8: JASON MANHATTAN'DA  "Friday the 13th Part VIII: Jason Takes Manhattan" (1989 - ABD) - IMDb: 4,5

Yönetmen: Rob Hedden

Oyuncular: Kane Hodder (Jason Voorhees), ...

Açıklama: Yok edilemez psikopat katil Jason Voorhes'in yolu bu kez New York şehrine düşüyor ve şehri baştan aşağıya kana buluyor. Mezardan şaşırtıcı bir biçimde çıkışı ile Jason bu kez son yolculuğunu bir tekne ile Manhattan'a doğru yapar.  Öğrencilerin olduğu bir tekneye binen Jason, herkesi öldürmeye çalışır. Kutulanlar Manhattan'a doğru yüzmeye başlarlar... Jason da arkalarındadır...

JASON CEHENNEME GİT  "Jason Goes to Hell: The Final Friday" (2001 - ABD) - IMDb: 4,3

Yönetmen: Adam Marcus

Oyuncular: Kane Hodder (Jason Voorhees), ...

Açıklama: Jason Voorhees yaşayan nefes alan o şeytani ruh, yeni bir öfkeli saldırı için geri döndü. Özel bir FBI gücü tarafından izi sürüldü ve yavaş yavaş ortadan kaladırıldı. Artık herkes onun öldüğünü sanıyordu, ama yanılıyorlardı. Jason kemik dondurma kabiliyeti sayesinde bir kez daha geri dönecekti. Korkunç gerçek onun her yerde olabileceği ya da herhangi biri. Bu şok edici kanınızı donduracak bölümde Jason'ın katliam odaklı terör saltanatının ve öldürme içgüdüsünün sırrı nihayet çözülüyor. Jason son kez cehenneme git...

JASON X  (2001 - ABD) - IMDb: 4,4

Yönetmen: James Isaac

Oyuncular: Kane Hodder (Jason Voorhees), ...

Açıklama: Bilinmeyen bir gelecekte dünya artık yaşamaya elverişli değildir, bu nedenle insanlar uzaydaki kolonilerde yaşamaktadır. Kolonilerden biri, donmuş iki beden alır ve bu donmuş bedenleri çözdüklerinde bedenlerden biri Jason Voorhees'e dönüşür. Artık ormanda veya Kristal Göl Kapı'nda olmayan Jason yepyeni bir ortamda kolonide yaşayanların arasına karışır. 

FREDDY JASON'A KARŞI  "Freddy vs. Jason" (2003 - Kanada, ABD, İtalya) - IMDb: 5,8 (3 ödül)

Yönetmen: Ronny Yu

Oyuncular: Ken Kirzinger (Jason Voorhees), Robert Englund (Freddy Krueger), Monica Keena, Jason Ritter, Kelly Rowland, Chris Marquette, 
Brendan Fletcher, Katharine Isabelle, ...

Açıklama: ABD korku/gerilim film tarihinin en önemli iki baş karakteri Freddy Krueger ve Jason Voorhees bu filmde kozlarını paylaşıyor. Polisin ve medyanın çabaları ile Elm Sokağı'nda yaşayan gençler arasında Freddy korkusu unutulmaya başlamıştır. Freddy'nin eski gücüne kavuşabilmesi için ise tek şansı tekrar etrafa korku salacak şekilde gündeme gelmesidir. Freddy bunu başarmak için, Elm Sokağında küçük çapta bir katliam yapması için 13. Cuma serisinin katili Jason'ı gönderir. Böylece cinayetleri duyan herkes Freddy'nin geri döndüğünü zannetmeye, dolayısı ile büyük bir korku yaşamaya başlar. Bu korku sayesinde Freddy eski gücünü kazanır. Ancak kontrolden çıkan Jason, Freddy'nin kurbanlarını da öldürmeye başlamıştır. Artık birbirileri için tehlike unsuru olan iki cani, göl kıyısında yaşanacak büyük düelloda kozlarını paylaşacaklardır.

SERİ FİLMLER: 30. "Terminator"

Terminatör (The Terminator), bilim-kurgu filmi serisi. 

YOKEDİCİ  "The Terminator" (1984 - ABD) - IMDb: 8,1 (5 ödül)

Yönetmen: James Cameron

Oyuncular: Arnold Schwarzenegger (Terminator), Michael Biehn (Kyle Reese), Linda Hamilton (Sarah Connor), ...

Açıklama: Karanlığın yılı olan 2029 yılında gezegenin yöneticileri olan akıllı makineler kusursuz bir plan yaparlar. Geçmişi değiştirerek geleceği yeniden şekillendireceklerdir. Planlanan şeyin merhameti, acı hissi, korkusu yoktur. Durdurulamayan bir şeydir. Onlar Terminatör'ü yaratmıştır. Bu ilk filmde Terminatör gelecekteki insanların kurtuluşunu sağlayacak kişi olan John Connor'u doğuracak olan annesi Sarah Connor'ı öldürmek için gelecekten geçmişe gönderilen T-800 model robottur (Makine). Kyle Reese Sarah Connor'un öldürülmesini engellemek için gelecekten gönderilen bir askerdir. John'un babasıdır. Film Kyle Reese'in Sarah Connor'ı korumak için Terminatör ile mücadelesini konu alır.

Film 2008 yılında Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kütüphanesi tarafından "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek ABD Ulusal Film Arşivi'nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.

TERMINATOR 2: MAHŞER GÜNÜ  "Terminator 2: Judgment Day" (1991 - ABD) - IMDb: 8,5 (4 Oscar + 20 ödül)

Yönetmen: James Cameron

Oyuncular: Arnold Schwarzenegger (T-800), Linda Hamilton (Sarah Connor), Edward Furlong (John Connor), Robert Patrick (T-1000), ...

Açıklama: 1997 Ağustos'unda yaşanan ve 3 milyarı aşkın insanın ölümüne neden olan olayın üstünden yıllar geçmiş ve 2029 yılına gelinmiştir. John Connor makinelere karşı insan direnişinin lideri konumundadır. Onu 2029 yılında yok edemeyen makineler şimdi yok edemedikleri düşmanlarını geçmişte yok etmeyi denemeye karar verirler ve John'un 13 yaşında olduğu döneme bir yok edici makine yollarlar. Buna karşılık John da o dönemde kendisini korumak için daha önce annesini öldürmek göreviyle geçmişe yollanan yok edici makinenin daha üst bir modelini geçmişe yollar. İki yok edici makine arasında John Connor için büyük bir mücadele başlar. Bu arada henüz yaşanmamış olan 1997 Ağustos'unda yaşanacak olan felaketin mimarı olan Skynet adlı sistem de yavaş yavaş faaliyetlerini artırmaya başlamıştır. John ve onun koruyucu makinesi John'un annesini akıl hastanesinden kaçırıp Skynet'i durdurmak için işbirliğine girişirken diğer yok edici makine de John'u yok etmek için onların peşinden gitmektedir.

TERMINATOR 3: MAHŞER GÜNÜ  "Terminator 3: Rise of the Machines" (2003 - ABD, Alm., ing.) - IMDb: 6,4 (2 ödül)

Yönetmen: Jonathan Mostow

Oyuncular: Arnold Schwarzenegger (Terminator), Kristanna Loken (T-X), Nick Stahl (John Connor), Claire Catherine Danes (Kate Brewster), ...

Açıklama: John Connor’ın kıyamet gününün engellenmesine yardım edişinin üzerinden yaklaşık 10 yıl geçmiştir; bu kıyamet günü, Skynet’in son derece gelişmiş makineler ağının kendi bilinçlerini kazanıp, insan ırkını yok etmek üzere programlandığı gündür. Ancak, Skynet’in Connor’ı öldürme ve insan ırkına savaş açma girişimlerine rağmen, 29 Ağustos 1997 günü geldiğinde, herhangi bir olay olmamıştır. Artık 22 yaşında olan Connor “kayıt dışı” yaşamaktadır: Ne evi, ne kredi kartı, ne telefon numarası, ne de işi vardır. Yaşadığına dair hiçbir kayıt yoktur. Skynet tarafından izinin bulunmasına imkân yoktur. Ta ki Skynet’in o güne dek ürettiği en gelişmiş cyborg öldürme makinesi T-X geleceğin gölgelerinden çıkıp gelene dek. Hedefi T-1000 tarafından yarım bırakılan işi tamamlamak üzere geçmişe gönderilen bu makine, güzel olduğu kadar da güçlü ve acımasızdır. Ama bu kez Connor, Skynet’in öldürülecekler listesinde tek başına değildir. İyi niyetli uzman Kate Brewster, uzak geçmişin ve umut vaat eden bugünün hayal bile edilemeyecek bir geleceğe uzandığını görecektir.... tabi eğer T-X’den kaçabilir ve ölmezse. Connor ve Kate, kıyamet Günü’nün hızla yaklaştığını, ve kendileriyle dünyanın sonu arasında sadece üç saat kaldığını fark ettiklerinde, tek umutları, eskiden Connor’ın celladı olan eski model gizemli cyborg Terminatör’ün bir kopyasıdır. Birlikte, teknolojik açıdan üstün olan T-X’i yenmeleri ve kıyamet Günü tehdidini uzaklaştırmak zorundadırlar; yoksa medeniyetin çöküşüyle karşı karşıya kalacaklardır...

TERMINATOR 4: KURTULUŞ  "Terminator Salvation" (2009 - ABD, Alm., ing., İtalya) - IMDb: 6,7 (2 ödül)

Yönetmen: McG

Oyuncular: Christian Bale (John Connor), Sam Worthington (Marcus Wright), Anton Yelchin (Kyle Reese), Bryce Dallas Howard (Kate Connor), Moon Bloodgood (Blair Williams), Helena Bonham Carter (Dr. Serena Kogen), ... Roland Kickinger, Arnold Schwarzenegger' a olan benzerliğiyle dikkat çeken Avusturyalı aktör, dijital yüz makyajı tekniğiyle, birebir Schwarzenegger'a benzetilmiştir.

Açıklama: Yıl 2018... Mahşer Günü gelip, modern uygarlığı yıkarak geçmiştir. Bir Terminatör ordusu kıyamet sonrası dünyada kol geziyor, terk edilmiş şehirlerde ve çöllerde saklanan insanları öldürüyor ya da yakalıyor. Ama hayatta kalan insanlardan oluşan küçük grupların organize olarak kurduğu Direniş hareketi, yeraltı sığınaklarında saklanıyor ve fırsat bulduğunda kendilerinden sayıca çok üstün düşman kuvvetlerine vuruyor. Terminatörleri kontrol eden Skynet, 14 yıl önce bilinç kazanmış ve bir anda yaratıcılarına baş kaldırıp habersiz dünyaya nükleer kıyımı getirmiş bir yapay zekâ. Mahşer Günü'nün geldiğini gören yalnızca bir kişi var. Kaderi, insanlığın kaderiyle bağlantılı olan tek kişi: John Connor. Dünya şimdi Connor'un hayatı boyunca uyarıldığı geleceğin eşiğinde. Ama yepyeni bir şey, insanlığın bu savaşta bir şansı olduğuna dair inancını sarstı: bu garip, yeni dünyada uyanmadan önce son hatırladığı, idam sırasını beklemek olan Marcus Wright'ın ortaya çıkışı. Connor, Marcus'un güvenilir biri olup olmadığına karar vermek zorundadır. Ancak Connor ve Marcus, Direniş'i tamamen bitirmek için yeni stratejiler geliştiren Skynet'in bitmek bilmeyen saldırılarına karşı koyabilmek için ortak bir zeminde durmalı, Skynet'e sızıp düşmanla yüz yüze gelmelidirler.

TERMINATOR 4: KURTULUŞ  "Terminator Salvation" (2009 - ABD, Alm., ing., İtalya) - IMDb: 6,7 (2 ödül)

Yönetmen: McG

Oyuncular: Arnold Schwarzenegger (Terminatör -"The Guardian", eski T800 vücut modeli), Aaron V. Williamson (Terminator, genç T-800 vücut modeli), 
Jason Clarke (John Connor/cyborg-hybrid), Emilia Clarke (Sarah Connor), Jai Courtney (Kyle Reese), Bryant Prince (genç Kyle Reese), J. K. Simmons (Dedektif O'Brien), 
Lee Byung-hun, (T-1000), Gregory Alan Williams (Dedektif Harding), Courtney B. Vance (Miles Dyson), Dayo Okeniyi (Danny Dyson), Michael Gladis (Teğmen Matias), ...

Açıklama: Genç Connor'ın geliştirdiği yapay zeka yakın gelecekte dünyayı ele geçiren üstün makinelere, robotlara dönüşecektir. Ve kendisini yok etmesi için savaşçı T-1000 günümüze gönderilecektir... 1990'ları sallayan hikayesiyle Terminatör serisi bu sefer yeni bir üçleme olarak ele anıyor. Serinin beşinci filmi Terminatör 5'in yönetmenliğini Alan Taylor üstleniyor. 

Eylül 2014 yılında Paramount Pictures, 19 Mayıs 2017 ve 29 Haziran 2018'de gösterime girmesi belirlenen iki devam filmi ile yeni bir üçlemenin olacağını duyurdu. 24 Şubat 2015 tarihinde, Arnold Schwarzenegger devamı filmlerinin olacağını açıkladı.